تعرفه گمرکی چیست؟
تعرفه گمرکی، تعرفه واردات، عوارض گمرکی، حقوق گمرکی یا حقوق ورودی، طبق قوانین و ضوابط هر کشور و متناسب با نوع کالا محاسبه شده و به نوعی، هزینه ای است که واردکنندگان یا صادرکنندگان باید به دولت پرداخت کنند تا اجازه ورود یا خروج کالا از مرزهای کشور صادر شود. این هزینه بر اساس ارزش کالا، وزن، حجم یا نوع کالا تعیین می شود و هدف اصلی آن حمایت از تولیدات داخلی، تنظیم تجارت خارجی و کسب درآمد برای دولت است.
در عمل، زمانی که یک کالا از کشوری به کشور دیگر وارد می شود، گمرک به عنوان مرزبان تجارت خارجی، تعرفه گمرکی را بر اساس ضوابط خاص خود محاسبه کرده و دریافت می کند. این تعرفه شامل دو نوع عام و خاص است:
- تعرفه گمرکی عام: این نوع تعرفه به صورت درصدی از ارزش کالا یا مبلغ ثابتی برای هر واحد کالا مشخص می شود.
- تعرفه گمرکی خاص: در نوع خاص، تعرفه گمرکی به جای درصدی، به صورت یک عدد ۸ رقمی مشخص شده و می تواند بر اساس وزن (کیلوگرم)، حجم (لیتر)، تعداد یا هر واحد اندازه گیری دیگری باشد.
تعرفه های گمرکی علاوه بر قیمت تمام شده کالاها برای مصرف کنندگان، بر تصمیمات تجاری واردکنندگان نیز موثر بوده و لازم است در محاسبات و برنامه ریزی های مالی در نظر گرفته شود. تعرفه های گمرکی همچنین در اثر عواملی مانند سیاست های دولت یا شرایط بازار، در حال تغییر بوده و به همین دلیل لازم است از آخرین تغییرات و تعرفه های صحیح، مطلع باشید.
انواع تعرفه گمرکی
بر اساس سیاست های تجاری و اقتصادی هر کشور و نوع کالاهای وارداتی یا صادراتی، تعرفه های گمرکی مختلفی در نظر گرفته شده است. در واقع برای مشخص کردن سهم ارزی هر کالا، انواع تعرفه های گمرکی وجود دارد که بر اساس ماهیت کالاها و تاثیر آن ها بر بازار، متفاوت هستند. مهم ترین انواع تعرفه های گمرکی عبارتند از:
تعرفه گمرکی حفاظتی
تعرفه گمرکی حفاظتی یا محافظتی عمدتا در کشورهایی با صنایع تولیدی ضعیف اعمال می شود که هدف از آن، محافظت از صنایع و تولیدات داخلی در برابر کالاهای وارداتی خارجی است. این نوع تعرفه معمولا نرخ بالاتری داشته تا واردات کالاهای مشابه خارجی کاهش یافته و از این طریق، تولید داخلی رونق و توسعه بیشتری پیدا کند.
تعرفه گمرکی مرکب
تعرفه گمرکی مرکب بیشتر برای کالاهای خاص یا استراتژیک به کار می رود که واردات آن ها هم از نظر قیمت و هم از نظر حجم واردات باید کنترل شود. به همین دلیل، در این نوع تعرفه گمرکی هم یک مبلغ ثابت برای هر واحد کالا و هم درصدی از ارزش کالا به عنوان حقوق یا عوارض گمرکی دریافت می شود.
تعرفه های گمرکی ارزشی
در این نوع تعرفه، حقوق ورودی یا حقوق گمرکی قابل پرداخت بر اساس ارزش کالا یا خدماتی که وارد کشور شده اند، محاسبه می شود. این نوع تعرفه ها معمولا به صورت درصدی از ارزش کالا یا خدمات و یا بر اساس واحدهایی مانند وزن یا حجم، در نظر گرفته می شوند.
تعرفه گمرکی ویژه یا مقداری
این نوع تعرفه بر اساس کمیت کالا و تعداد یا مقدار آن محاسبه شده و ارتباطی با ارزش کالا ندارد. تعرفه گمرکی ویژه یا مقداری به صورت ضرب میزان حقوق ورودی در تعداد یا مقدار آن کالا مشخص می شود.
مراحل دریافت کد تعرفه گمرکی (HS Code)
کد تعرفه بین المللی گمرکی کالا یا HS Code، یک شماره سریال ۸ رقمی برای هر کالا به طور اختصاصی بوده و برای شناسایی و استانداردسازی کالاها به کار می رود. دریافت این کد یا همان HS Code لازم است قبل از واردات یا صادرات هر نوع کالایی انجام شده و برای تعیین حقوق ورودی، محاسبه مالیات و ترخیص کالا به کار می رود. دریافت صحیح کد تعرفه علاوه بر الزام قانونی، بر هزینه های گمرکی، زمان ترخیص و روند انجام واردات یا صادرات نیز موثر است. بنابراین باید برای انجام صحیح و اصولی آن، از یک کارشناس کمک گرفته و راهنمایی ها و مشاوره های لازم را دریافت کنید.
اولین قدم در در یافت کد تعرفه گمرک یک کالا، جستجو در منابع معتبر و رسمی یا کاتالوگ و دیتاشیت فنی برای کالاها و اقلام صنعتی یا تخصصی است. کمک گرفتن از مشاوران گمرکی و یا مراجعه به وب سایت گمرکات کشور مانند سامانه جامع تجارت ایران (www.ntsw.ir)، سایت گمرک ایران (www.irica.ir)، پایگاه داده سازمان جهانی گمرک (WCO) و …، نیز می تواند در این زمینه به شما کمک کند. در سایت های گمرکی می توانید با مراجعه به طبقه بندی تعرفه ها، جستجو و مطابقت اطلاعات کالاها و کلیدواژه های مرتبط، کد تعرفه ای را انتخاب کنید که دقیق ترین تطابق را با مشخصات کالای شما دارد. در مواردی که کالا پیچیده، حساس یا جدید باشد، می توانید با ارائه نمونه کالا، تصویر، مشخصات فنی و سایر مدارک از گمرک به صورت رسمی استعلام گرفته و کد دقیق تعرفه را دریافت کنید.
هزینه های گمرکی چگونه محاسبه می شوند؟
هزینه های گمرکی بر اساس نوع کالا، کشور مبدا و کشور مقصد مشخص می شود و شامل تمام هزینه هایی است که واردکننده باید به گمرک و نهادهای مرتبط پرداخت کند تا مجوز ترخیص کالا از مرزهای کشور را دریافت کند. نحوه صحیح محاسبه هزینه های گمرکی به شما کمک می کند تا قیمت تمام شده کالا را به درستی برآورد کرده و برنامه ریزی مالی مناسبی داشته باشید. حقوق گمرکی در تامین منابع مالی برای دولت ها کمک کننده بوده و همچنین در حمایت از صنایع و تولیدات داخلی موثر است.
عوامل موثر در محاسبه هزینه های گمرکی
عوامل مختلفی در محاسبه هزینه های گمرکی موثر است که مهم ترین آن ها شامل موارد زیر است:
- ارزش گمرکی کالا (CIF): ارزش گمرکی کالا یا سیف گمرکی CIF (Cost, Insurance, Freight)، به مجموع هزینه های قیمت خرید کالا، هزینه های بیمه و هزینه حمل و نقل گفته می شود و به عنوان پایه ای برای محاسبه عوارض و مالیات واردات قرار می گیرد.
- تعرفه گمرک (حقوق ورودی): این نوع تعرفه یا حقوق ورودی نیز بسته به نوع کالا و کد تعرفه (HS Code) مربوطه محاسبه می شود.
- مالیات بر ارزش افزوده (VAT): مالیات بر ارزش افزوده (VAT) نیز بر اساس ارزش کالا، حقوق ورودی، سیاست های هر کشور و مقررات مالیاتی آن تعیین می شود.
- سایر هزینه ها: علاوه بر حقوق گمرکی و VAT، ممکن است هزینه های اضافی دیگری نیز برای واردات کالاها وجود داشته باشد. این هزینه ها شامل هزینه بیمه، هزینه انبارداری، هزینه حمل و نقل داخلی، هزینه بسته بندی و برچسب گذاری، هزینه خدمات گمرکی و … بوده و لازم است به عنوان هزینه های جانبی در نظر گرفته شوند.
جمع بندی
تعرفه های گمرکی نه تنها به عنوان ابزاری برای تنظیم تجارت بین المللی و حمایت از تولیدات داخلی کشورها عمل می کنند، بلکه تاثیر زیادی بر هزینه های واردات و صادرات، و در نهایت قیمت تمام شده کالاها دارند. تعرفه گمرکی، حقوق ورودی یا عوارض گمرکی، هزینه ای است که واردکنندگان باید به دولت پرداخت کنند تا اجازه ورود کالا به کشور داده شود. این هزینه ها بر اساس ارزش کالا، وزن، حجم یا نوع کالا محاسبه شده و هدف اصلی آن حمایت از تولیدات داخلی و تنظیم تجارت خارجی است.
انواع تعرفه های گمرکی شامل تعرفه گمرکی عام، خاص، حفاظتی، مرکب، ارزشی و ویژه هستند که هر کدام بسته به نوع کالا و سیاست های کشور مقصد متفاوت اند. به علاوه، دریافت این کد (HS Code) برای هر کالا ضروری است و تاثیر زیادی بر محاسبه حقوق ورودی و روند ترخیص کالا دارد. هزینه های گمرکی، علاوه بر حقوق ورودی، شامل مالیات بر ارزش افزوده (VAT)، هزینه های بیمه، انبارداری، حمل و نقل داخلی و خدمات گمرکی است که باید در محاسبات واردات در نظر گرفته شوند. واردکنندگان و صادرکنندگان لازم است که از آخرین تغییرات تعرفه ها و قوانین گمرکی آگاهی داشته باشند و برای کاهش هزینه ها و تسریع در فرآیند ترخیص کالا، از مشاوره تخصصی و خدمات شرکت های حمل ونقل معتبر نظیر ساینا اکسپرس استفاده کنند.