ترخیص کالا یک فرآیند در گمرک ها است که توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی صاحب کالا (بند ب ماده1قانون امورگمرکی مصوب سال 1390مجلس شورا اسلامی) نزد گمرک ها جهت صادرات و واردات کالا صورت میگرد و طی آن کالا را با انجام تشریفات گمرکی مربوط به اماکن گمرکی خارج میگردد البته باید به این نکته توجه داشته باشیم که اگر سلسله مراتب ترخیص کالا به درستی طی نشود باعث میشود کالا شما قاچاق محسوب شده و زیان مالی و از دست رفتن اعتبار شما را در پی داشته باشد.
قبل از هرچیزی بهتر است با مفهوم کلمه فورواردینگ (Forwarding) در بخش ترخیص کالا آشنا شویم. فورواردینگ (Forwarding) یا حمل و نقل کالا، فرآیندی است که در آن یک شرکت یا نماینده مسئولیت سازماندهی حمل و نقل کالا از مبدا به مقصد را بر عهده می‌گیرد. این خدمات می‌تواند شامل مدیریت و هماهنگی تمامی مراحل لجستیکی در طول مسیر باشد. شرکت‌های فورواردینگ به عنوان واسطه بین خریداران و فروشندگان، نقش مهمی در تجارت بین‌المللی ایفا می‌کنند.
سلسله مراتب ترخیص کالا عبارت است از:
حال ما در بخش ترخیص کالا اصطلاحاتی داریم که برای بهبود عملکرد در بخش تجاری بهتر با آن‌ها آشنا می شویم زیرا گاهی آشنایی با این اصطلاحات مرتبط می‌تواند به تسهیل فرآیند ترخیص کالا به ما کمک کند.
مجموعه‌ای از اسناد مورد نیاز برای ترخیص کالا از گمرک. این مدارک ممکن است شامل فاکتور تجاری ، لیست بسته‌بندی (Packing List)، بارنامه (Bill of Lading)، گواهی مبدا (Certificate of Origin)، و مجوزهای وارداتی باشد.
کالاهایی که از یک کشور به کشور دیگر وارد می‌شوند. این کالاها تحت قوانین و مقررات گمرکی کشور مقصد قرار می‌گیرند.
کالاهایی که از کشور مبدا به مقصد دیگری ارسال می‌شوند. این کالاها نیز باید فرآیندهای قانونی و گمرکی کشور مبدا و مقصد را طی کنند.
مالیات‌هایی که بر کالاهای وارداتی وضع میشود. این عوارض معمولاً بر اساس ارزش کالا (ارزش گمرکی) محاسبه میشود و ممکن است بسته به نوع و نوع کالا متفاوت باشد.
ارزش محاسبه‌شده کالا بر اساس فاکتور تجاری که برای محاسبه عوارض گمرکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ارزش معمولاً شامل قیمت کالا، هزینه حمل و نقل و بیمه میشود.
شرایطی که به موجب آن برخی کالاها از پرداخت عوارض گمرکی معاف می‌شوند. این معافیت‌ها می‌توانند بر اساس نوع کالا، حجم، مقصد، یا شرایط خاصی اعمال شوند.
ورود موقت کالا به کشور برای مقاصد خاص (مثل نمایشگاه‌ها یا تعمیرات) که به‌طور موقت از پرداخت عوارض معاف است. این کالاها باید پس از مدت معین به کشور مبدا بازگردانده شوند.
واردات کالا به صورت دائمی که در آن کالا پس از پرداخت عوارض و مالیات‌ها به‌طور کامل در کشور مقصد باقی می‌ماند.
سیستم‌هایی که به صورت آنلاین و دیجیتال برای تسهیل فرآیندهای گمرکی و تبادل اطلاعات استفاده می‌شوند. این سیستم‌ها موجب سرعت در فرآیند ترخیص و کاهش مشکلات اداری می‌شوند.
مدرکی است که توسط حمل‌کننده (شرکت حمل و نقل) صادر میشود و نشان‌دهنده مالکیت کالا و شرایط حمل و نقل آن است. بارنامه به عنوان سند مالکیت کالا در هنگام تحویل به گمرک یا مقصد استفاده میشود.
یک سند مهم که مشخصات کالا (تعداد، نوع، قیمت) و جزئیات مالی تراکنش خرید را نشان می‌دهد. این فاکتور به گمرک برای محاسبه عوارض و ارزش گمرکی کالا ارائه میشود.
این سند جزئیات دقیق مربوط به نحوه بسته‌بندی کالاها، تعداد بسته‌ها، وزن، و سایر اطلاعات ضروری درباره بسته‌ها را نشان می‌دهد. لیست بسته‌بندی برای تسهیل فرآیند ترخیص و بررسی کالاها توسط گمرک استفاده میشود.
مدرکی است که تأیید می‌کند کالا در کدام کشور تولید شده است. این گواهی برای تعیین میزان عوارض گمرکی و رعایت قوانین تجاری بین‌المللی اهمیت دارد.
حساب گمرکی (Customs Account)
حسابی که برای ثبت اطلاعات مالی و ترخیص کالا از گمرک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این حساب برای اطمینان از پرداخت صحیح عوارض و مالیات‌ها ضروری است.
سیستم کدگذاری بین‌المللی برای شناسایی انواع کالاها که به گمرک‌ها کمک می‌کند تا عوارض و مالیات‌های مناسب را برای کالاها تعیین کنند. این کدها به شناسایی دقیق کالاها در فرآیند گمرکی کمک می‌کنند.
فرآیند کلی که کالاها از کشور مبدا به مقصد وارد می‌شوند و در این فرآیند گمرک، بررسی‌های مختلف و تسویه حساب‌های مالی صورت می‌گیرد.
مدرکی که نشان‌دهنده مطابقت کالا با استانداردهای ایمنی و کیفیت کشور مقصد است. این گواهی برای کالاهای خاص (مثل محصولات دارویی یا تجهیزات برقی) ضروری است.
