گواهی مبدا چیست؟
گواهی مبدا (Certificate of Origin) یک سند رسمی و تجاری است که نشان می دهد کالا در کدام کشور تولید و ساخته شده و کشور مبدا کالا را تایید می کند. گواهی مبدا توسط اتاق بازرگانی هر کشور صادر شده و اطلاعاتی مانند نام تولیدکننده، کشور مبدا، توضیحات کالا و مقدار آن را مشخص می کند.
این مدرک معمولا برای مقاصد گمرکی و تجاری ضروری است و به مقامات گمرکی کمک می کند تا تصمیم گیری هایی مانند اعمال تعرفه های گمرکی، معافیت های مالیاتی یا بررسی قوانین واردات را انجام دهند. به همین دلیل، ترخیص کالا از گمرک به گواهی مبدا نیاز داشته و باید به همراه دیگر مدارک ارائه شود.
مدارک مورد نیاز صدور گواهی مبدا
صدور این مدرک به ارائه مدارکی شامل موارد زیر نیاز دارد:
- تصویر پروانه گمرکی
- تصویر بارنامه حمل
- فیش بانکی هزینه صدور گواهی
- لیست عدل بندی در صورت تعدد کالا
- تصویر کارت بازرگانی یا تاییدیه استعلام اعتبار کارت بازرگانی
- معرفی نامه جهت درخواست و صدور این گواهی در صورت انتخاب نماینده
انواع گواهی مبدا
برای گواهی مبدا (CO)، فرم استاندارد و یکسانی وجود ندارد اما باید اطلاعات اساسی مانند توضیحات و جزئیات محصول، کد تغرفه کالا، نام صادرکننده و واردکننده، کشور مبدا و … را شامل شده و امضای اتاق بازرگانی را دارا باشد. به طور کلی دو نوع گواهی مبدأ ترجیحی و غیر ترجیحی وجود دارد که در ادامه به توضیح هر یک از آن ها پرداخته ایم.
گواهی مبدا ترجیحی
گواهی مبدا ترجیحی که به عنوان گواهی فرم A نیز شناخته می شود، یکی از انواع این مدرک است که نه تنها کشور تولیدکننده کالا را مشخص می کند، بلکه امکان برخورداری از تخفیف یا معافیت تعرفه گمرکی در مقصد را به همراه دارد.
در واقع توافق تجاری ترجیحی یا آزاد دو یا چند کشور با یکدیگر، شرایط گمرکی ویژه ای را برای برخی از کالاها ایجاد می کند. گواهی مبدا ترجیحی با اثبات کشور تولیدکننده، امکان استفاده از این امتیاز و ترجیحات تجاری و تعرفه ای را فراهم می کند.
گواهی مبدا غیر ترجیحی
زمانی که کالا از کشوری صادر می شود که با کشور مقصد هیچ گونه توافق تجاری ترجیحی (مثل توافقات آزاد تجاری یا تعرفه های ویژه) ندارد، از گواهی مبدا غیر ترجیحی استفاده می شود. نوع غیر ترجیحی یاهمان CO معمولی، تنها برای نشان دادن اطلاعاتی شامل کشور تولیدکننده کالا، مشخصات کالا، وزن خالص و ناخالص، نوع بسته بندی و … استفاده می شود، بدون این که تاثیر خاصی بر تعرفه های گمرکی در کشور مقصد داشته باشد.
مراحل دریافت گواهی مبدا
برای دریافت آن لازم است مراحل و اقدامات زیر انجام گیرد:
- ثبت درخواست اولیه و تکمیل مدارک : ثبت درخواست اولیه برای دریافت گواهی از طریق سامانه اتاق بازرگانی ایران (یا اتاق بازرگانی مشترک با کشور مقصد) انجام می شود. داشتن کارت بازرگانی معتبر در این مرحله ضروری است.
- بررسی مدارک توسط کارشناسان : در مرحله بعد کارشناسان اتاق بازرگانی، مدارک ارسالی را بررسی کرده و در صورت نیاز، اطلاعات تکمیلی یا اصلاحات را از صادرکننده درخواست می کنند.
- صدور گواهی و پرداخت هزینه ها: پس از تایید مدارک، این گواهی صادر شده و برای چاپ نهایی آماده می شود. صادرکننده باید هزینه صدور گواهی را مطابق تعرفه تعیین شده پرداخت کند.
- دریافت : پس از پرداخت هزینه، نسخه فیزیکی یا دیجیتال گواهی به صادرکننده تحویل داده می شود. این سند باید همراه سایر مدارک صادراتی به گمرک و شرکت حمل ارائه شود.
موارد استفاده از گواهی مبدا
این مدرک در تجارت بین الملل، کاربردهای مختلفی دارد که در ادامه به آن ها اشاره کرده ایم:
- ترخیص کالا در گمرک کشور مقصد
اصلی ترین کاربرد گواهی مبدا، ارائه به گمرک کشور واردکننده برای ترخیص کالا است. این مدرک مشخص می کند کالا در چه کشوری تولید شده و اصالت آن را تایید می کند.
- دریافت تخفیف ها و معافیت های تعرفه ای (در قالب توافق نامه های تجاری)
بسیاری از توافق نامه های تجاری و بین المللی، برای کالاهایی که از کشورهای خاصی وارد می شوند، تخفیف ها و معافیت های تعرفه ای ویژه ای دارند. گواهی مبدا اثبات می کند که کالاها از کشورهای مشخصی وارد شده اند و این امکان را فراهم می کند تا از این تخفیفات و تسهیلات استفاده کنید.
- تسویه حساب بین خریدار و فروشنده
این مدرک همچنین برای تسویه حساب ها در قراردادهای تجاری بین المللی، انتقال پول از طریق بانک ها و …، نیاز به ارائه پیدا خواهد کرد.
- پشتیبانی در زمان بروز اختلافات تجاری
در صورت بروز هر گونه اختلاف تجاری در مورد اصالت کالا یا شرایط قرارداد، گواهی مبدا به عنوان مدرک معتبر در داوری یا دعاوی حقوقی قابل ارائه است.
سوالات متداول
چگونه می توان گواهی مبدا دریافت کرد؟
برای دریافت لازم است درخواست اولیه در سامانه بازرگانی مربوطه ثبت شده و و مدارک مورد نیاز شامل کارت بازرگانی، فروش، بارنامه، لیست عدل بندی، فيش بانکی هزينه صدور گواهی و … ارائه شود.
هزینه صدور گواهی مبدا چقدر است؟
هزینه صدور گواهی مبدا طبق تعرفه های اتاق بازرگانی مشخص شده و باید در زمان ثبت درخواست پرداخت شود. به غیر از مبلغ اظهارنامه هر فرم و هزینه صدور فرم ، فرم های امضا اوراق و تایید اسناد، به صورت رایگان خواهد بود.
آیا می توان گواهی مبدا را به صورت آنلاین دریافت کرد؟
صدور و دریافت هم از طریق مراجعه حضوری به اتاق بازرگانی مربوطه و هم به صورت آنلاین و از طریق ورود به کارتابل سامانه cscs.ir امکان پذیر است.
چند روز طول می کشد تا گواهی مبدا صادر شود؟
زمان صدور معمولا بین 3 تا 5 روز کاری بوده، اما ممکن است بر اساس عواملی مانند میزان درخواست ها، کامل بودن مدارک و … تغییر کند.
در صورت گم شدن و مفقودی گواهی مبدا، چه باید کرد؟
در صورت مفقود شدن این مدرک، می توانید با مراجعه به اتاق بازرگانی برای درخواست صدور گواهی المثنی اقدام کنید.
جمع بندی
گواهی مبدا یک سند رسمی است که نشان می دهد کالا در کدام کشور تولید شده و برای ترخیص کالا در گمرک، دریافت معافیت های تعرفه ای و بسیاری موارد دیگر، استفاده می شود. این گواهی توسط اتاق بازرگانی صادر شده و اطلاعاتی مانند نام تولیدکننده، کشور مبدا، توضیحات کالا و مقدار آن را شامل می شود. برای دریافت گواهی مبدا، مدارکی شامل پروانه گمرکی، بارنامه حمل و کارت بازرگانی نیاز بوده و ثبت درخواست آن از طریق سامانه اتاق بازرگانی انجام می شود.
گواهی مبدا به دو نوع ترجیحی و غیر ترجیحی تقسیم می شود. نوع ترجیحی امکان استفاده از تخفیف ها و معافیت های گمرکی را فراهم می کند، در حالی که نوع غیر ترجیحی صرفا اطلاعات تولید و مشخصات کالا را تایید می کند.