برای ترخیص کالا از گمرک، چه در کشور ایران و چه در سطح بین المللی، مدارک و مستندات خاصی لازم است که باید به دقت آماده و ارائه شوند. این مدارک می توانند بسته به نوع کالا، کشور مبدأ و مقصد و همچنین، قوانین خاص گمرکی هر کشور متغیر باشند. در ایران، فرآیند ترخیص کالا از گمرک با توجه به قوانین و مقررات گمرکی، نیازمند مستندات دقیق و تکمیل فرم های خاصی است. در این مقاله، اسناد و مدارک لازم برای ترخیص کالا از گمرک در ایران و همچنین در سطح بین المللی را به تفکیک توضیح می دهیم.
مدارک لازم برای ترخیص کالا از گمرک ایران
مدارک اصلی که برای ترخیص کالا از گمرک ایران باید تهیه شوند، شامل موارد زیر هستند:
اظهارنامه گمرکی
اظهارنامه گمرکی، مستندات رسمی است که توسط صاحب کالا یا نماینده او (ترخیص کار) به گمرک ارائه شده و در آن، اطلاعات مربوط به کالا، ارزش، تعداد، نوع و کشور مبدأ ذکر می شود. پس از تکمیل و تایید اظهارنامه، گمرک به بررسی کالا و تطابق آن با اطلاعات اظهارنامه پرداخته و بر اساس آن، مجوز ترخیص صادر می شود.
فاکتور تجاری (Invoice)
فاکتور تجاری، مدرک مالی است که فروشنده کالا به خریدار صادر کرده و در آن قیمت، تعداد، نوع و مشخصات کالا ذکر می شود. باید توجه داشته باشیم این فاکتور برای محاسبه حقوق گمرکی و مالیات های مربوط به کالا بسیار ضروری است.
بارنامه (Bill of Lading)
بارنامه سندی است که حمل و نقل کالا توسط کشتی، هواپیما یا هر وسیله حمل و نقل دیگری را تایید می کند. توجه داشته باشید که بارنامه یک مدرک حیاتی و بسیار مهم برای اثبات مالکیت و تایید محموله برای ترخیص از گمرک است.
گواهی مبدا (Certificate of Origin)
گواهی مبدا سندی است که کشور مبدأ کالا را تایید می کند. این گواهی برای تعیین تعرفه گمرکی و همچنین برای تطابق با موافقت نامه های تجاری بین المللی مانند توافقات منطقه ای و دو جانبه ضروری است.
لیست بسته بندی (Packing List)
لیست بسته بندی، سندی است که شامل اطلاعات دقیقی از نحوه بسته بندی کالا، تعداد بسته ها، وزن هر بسته و ابعاد آن است. این مدرک همچنین، از لحاظ بررسی محموله و تطبیق آن با اظهارنامه گمرکی اهمیت زیادی دارد.
گواهی های سلامت، بهداشت یا استاندارد
کالاهایی مانند مواد غذایی، دارو، تجهیزات پزشکی یا کالاهای وارداتی خاص، به گواهی های بهداشتی، سلامت، استانداردهای ملی یا بین المللی نیاز دارند. این گواهی ها برای تایید ایمنی و سلامت کالا ضروری هستند.
مجوزهای خاص
برخی از کالاها ممکن است به مجوزهای خاص مانند مجوز واردات از سازمان های دولتی مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت بهداشت، یا وزارت کشاورزی نیاز داشته باشند. این مجوزها باید حتما قبل از ترخیص کالا تهیه و به گمرک ارائه شوند.
گواهی بیمه
گواهی بیمه محموله، برای تضمین امنیت و محافظت کالا در برابر خطرات احتمالی در طول مسیر حمل و نقل صادر می شود. این گواهی چه به صورت فیزیکی بوده و چه به صورت لینک از طرف شرکت بیمه گذار ارائه شده باشد، لازم است به خوبی حفظ و نگهداری شود تا بتوانید در صورت بروز هر گونه خسارت، گواهی بیمه برای دریافت غرامت، آن را ارائه کنید.
مدارک لازم برای ترخیص کالا از گمرک در سطح بین المللی
برای ترخیص کالا از گمرک در سطح بین المللی نیز، مدارک مشابهی وجود دارد که باید ارائه شوند، اما این مدارک بسته به قوانین هر کشور ممکن است متفاوت باشند. به طور کلی مدارک و اسنادی که برای ترخیص کالا از گمرک در سطح بین المللی باید تهیه شوند، شامل موارد زیر هستند:
پروفرما اینوایس (Proforma Invoice)
این فاکتور که پیش از صادر شدن فاکتور تجاری رسمی صادر می شود، برای تایید سفارش و ارزیابی تعرفه های گمرکی به کار می رود.
گواهی حمل (Transport Document)
در سطح بین المللی، گواهی حمل شامل بارنامه دریایی، هوایی یا جاده ای است که روش حمل کالا را تایید کرده و همچنین از این گواهی برای اثبات مالکیت و مجوز انتقال کالا به مقصد نهایی مورد استفاده قرار می گیرد.
سند ترخیص (Customs Clearance Document)
این سند که توسط گمرک کشور مقصد صادر می شود، نشان دهنده این است که کالای وارداتی تمامی مراحل گمرکی را با موفقیت طی کرده و اجازه ورود به کشور را دارد.
گواهی های سلامت و تایید کیفیت (Health & Quality Certification)
کالاهای حساس مانند داروها، مواد غذایی و محصولات کشاورزی نیازمند گواهی های استاندارد از مراجع معتبر بین المللی (مانند ISO، HACCP) هستند.البته لازم است توجه کنیم این گواهی ها باید حتما با قوانین کشور مقصد مطابقت داشته باشند.
گواهی مبدا بین المللی (International Certificate of Origin)
این گواهی، منبع تولید کالا را تایید کرده و بر اساس توافقات تجاری بین المللی مانند WTO یا موافقت نامه های تجاری دو یا چندجانبه اهمیت دارد.
سند پرداخت (Payment Document)
این سند، نشان دهنده انتقال پول به فروشنده کالا است که می تواند به صورت انتقال بانکی، چک یا روش های دیگر باشد.
قرارداد خرید و فروش (Sales Contract)
قرارداد خرید و فروش یک قرارداد رسمی بین فروشنده و خریدار است که شرایط معامله را تعیین می کند. ارائه این سند در بسیاری از کشورها برای ترخیص کالا الزامی است.
نتیجه گیری
در نتیجه، ترخیص کالا از گمرک چه در ایران و چه در سطح بین المللی نیازمند تهیه و ارائه مدارک و مستندات دقیقی است که به طور مستقیم بر روند ترخیص، زمان بندی و هزینه ها تاثیر می گذارد. این مدارک شامل اظهارنامه گمرکی، فاکتور تجاری، بارنامه، گواهی مبدا و بسیاری از مستندات تخصصی دیگر بوده که بسته به نوع کالا و کشور مبدأ و مقصد متفاوت هستند.
علاوه بر این، همکاری با ترخیص کار ماهر و آگاه به قوانین گمرکی می تواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و کار را برای صاحبان کالا تسهیل کند. بنابراین، توجه به جزئیات و آماده سازی صحیح مدارک، نه تنها موجب تسریع در ترخیص کالا می شود، بلکه از هزینه های اضافی و تاخیرهای ناخواسته نیز جلوگیری می کند.